Bu gidişle, Karabük’te, “verem” taraması gibi, üst solunum yolu rahatsızlıkları ve etkilerinin araştırılması taraması yapılacaktır. Çalışanlarda meslek hastalığı olarak kabul gösterilebilecek olan bu solunum rahatsızlıkları ve etki hastalıkları, acaba bölge insanları ve canlıları üzerindeki tahribatlar nasıl tanımlanabilecek veya ihmallerin bedeli kime veya kimlere çıkarılacak…
İnsanların ve canlıların sağlığını tehdit eden, ekolojik dengeleri bozan, yabani hayatı göçe zorlayan hava kirliliğine bir son vermenin zamanı geldi de, geçti bile.
Kaza olmadan, kazanın önlenmesi, hasta olmadan, hastalığı meydana getiren unsurların ortadan kaldırılması esastır.
Devletlerin kurulması, Anayasa ve yasaların yapılması, Devlet Kurum ve Kuruluşlarının kurulmasının, tek gayesi vardır. O da İnsanların can ve mal güvenliğidir. İnsanların ve toplumun can ve mal güvenliğinin olmadığı yerde, yasalar işlemez – devlet olmaz.
Devletin ve kurumlarının en başta gelen görevi, İnsanlarının sağlığı ve sağlıklı yaşamasıdır.
İnternetten, “Ulusal Hava Kalitesi İzlemle ağından, Karabük ve Kardemir 1 – Kardemir 2 “ verilerine, yıllık-aylık-günlük değerlerine baktığımızda ve grafik bilgilerini izlediğimizde gördüklerimiz, aşağıda internetten aldığım araştırmaların gerçeklerini yansıtmaktadır.
Bizlerin bu bildiklerimizi, yaşadıklarımızı ve gördüklerimizi, Karabük İl Çevre Müdürlüğü, Karabük Çevre Derneği ve Çevre Bakanlığının ilgili birimleri görmektedirler.
Yasalarda, insan sağlığı ve toplum sağlığını bozan ve bozulmasına göz yumanlara, görevlerini yapmayanlara verilecek cezalar belirtilmiştir.
Sağlığı bozulan insanların konu ile ilgili maddi ve manevi tazminat taleplerini kim veya kimler karşılayabilecektir.
Sanayiyi kuranlar, teknolojiyi getirenler, zararlarının da önlenmesini getirmişlerdir.
Kardemir’in 1 numaralı Yüksek Fırını o günlerin yapısı ile Hindistan’dan sökülüp getirilmiştir. 1938 yıllarında getirilen ve kurulan Yüksek Fırınlarda, SULU ELEKTROSTATİK BACA FİLTRELERİ “ - “YÜKSEK FIRIN BACA GAZI YIKAMA SİSTEMLERİ “ kurulmuştur. Bu gün dahi çalışmaktadırlar. Sinter de yapılan yenileme ve kapasite artırımı, günlerce – haftalarca – aylarca Karabük havasını mahvetmiştir.
75 yıl öncesinin imkansızlıkları ile yapılanlara bir bakın, birde bugün yapılanlara ve insanlara yaşatılanlara bir bakım.
Çimento fabrikasının, Kardemir sahasına kurulmasına ne demeli. Memlekette yer mi yok. Çimento yapımında kullanılan maddelere ve geldiği yerlere bak, çimentonun satıldığı yerlere bak, yapılan fizibilitenin yanlışlığını gör. Hava kirliliğine ve çıkan partikül maddelerin hesabını ve tahribatını gör.
Karabük ve çevresinde yaşanılan hava kirliliği ile ilgili, yapılan araştırmaların, bilinen ve bilinmeyenlerin de araştırılması ile, yasaların emrettiklerinin yapılması ve toplumun sağlıklı yaşamasının temini gerekmektedir.
Karabük hava kirliliği ve insanlar üzerinde yaptığı tahribatlar ile ilgili yazılanlar, ileriki günlerde adli konularda belge olarak kullanılabileceği, ilgililer tarafından bilinmesinde fayda olacağı kanaatindeyim.
İlgililerin, etkili ve yetkililerin ilgilerine ve bilgilerine sunar, Karabük Halkına sıhhatli, mutlu ve umutlu uzun ömürler dilerim.
LÜTFEN YAZININ DEVAMINI OKUYUNUZ…
KARABÜK KARDEMİR FABRİKASI BACALARINDAN ÇIKAN
KÜKÜRT DİOKSİT GAZININ ÇALIŞAN İŞÇİLERDE SOLUNUM YOLLARI HASTALIKLARINA ETKİSİ
Özet: 1937 Yılında 13 haneli köy olan Karabük, 1939 da Demir Çelik Fabrikası’nın (KARDEMİR A.Ş.) kurulmasıyla birlikte, gelişmeye başlamıştır. Bu durum, Demir Çelik Fabrikası’nın etrafında haddehaneler, okullar, hastahaneler, yerleşim alanları ve sosyal tesislerin kurulmasına neden olmuştur. Şehrin tarihi gelişimi içerisinde hava kirliliğinin olumsuz etkileri dikkate alınmamıştır. Halen bu bilinçsizce şehirleşme devam etmektedir. Bu çalışmada KARDEMİR’in sebep olduğu SO2 gazı salınımının fabrikada çalışan işçiler üzerindeki olumsuz etkilerinin solunum yolu hastalıkları açısından inceleyerek, çözüm önerileri getirildi. Giriş: Kardemir’de demir ve kimyasal madde üretiminde kullanılan kömürlerin yüksek kükürt ve kül ihtiva ediyor olması beraberinde SO2 ve partikül madde kirliliğini getirmektedir. (Müezzinoğlu, 1987) Fabrikadaki bacalardan çıkan çeşitli hava kirleticileri, meteorolojik şartlara bağlı olarak taşınarak sadece çalışan işçiler değil, yayılarak bölge halkının da sağlığını tehtit eder.(Myer, 1999) Karabük’te 1939 yılında kurulmuş olan Kardemir fabrikası zaman içinde çalışanlarda, solunum yolu rahatsızlıklarına sebep olmaktadır. Bu rahatsızlıklara sebep olan gazlar, kükürtdioksit (SO2), karbonmonoksit (CO), ve karbondioksit (CO2) gazlarıdır. Hava kirliliğine neden olan bu zehirli gazlar solunum yoluyla ağız, boğaz, nefes borusu ve akciğerlere ulaşmakta ve oradan kana karışarak vücudun çeşitli iç organlarına girmektedir. Solunum yetersizliği, astım, bronşit, halsizlik, iştahsızlık, en tehlikelisi kanser ve anemi gibi rahatsızlıklara sebep olmaktadır.
Kükürtdioksit suda ve vücut sıvısında yüksek oranda çözünen bir maddedir. Bu gazın birinci etkisi üst solunum yollarındaki dokuların tahrişi olup, bu da vücut içinde hava akımına karşı bir direnç oluşmasına neden olmaktadır. Ortamda (canlı için hiçbir etkisi olmayan) bir aerosol bulunması halinde; kükürtdioksit, aerosol ile birlikte daha fazla zarar verebilmektedir. Aerosol kükürtdioksiti adsorbe ederek solunum sistemine taşımaktadır. Daha sonra adsorbe olmuş kükürtdioksit daha zararlı bir madde olan sülfürik aside dönüşmektedir. Hava kirletici emisyonların en yaygın olanı kükürtdioksit (SO2) dir. Her yıl tonlarca SO2 çeşitli kaynaklardan yayınlanarak, atmosfere karışmaktadır.Kükürt dioksit ve atmosferdeki ürünleri irritan etki gösterirler. Solunan yüksek konsantrasyondaki kükürt dioksitin %95'i üst solunum yollarından absorbe olur. Bunun sonucu olarak, bronşit, anfizem ve diğer akciğer hastalık semptomları meydana gelir. Amaç: Kardemir fabrikası bacalarından çıkan kükürt dioksit gazının çalışan işçilerde solunum yolları hastalıklarına etkisini araştırmak amaçlanmıştır. Önem ve Gerekçe: Kükürtdioksit suda ve vücut sıvısında yüksek oranda çözünen bir maddedir. Bu gazın birinci etkisi üst solunum yollarındaki dokuların tahrişi olup, bu da vücut içinde hava akımına karşı bir direnç oluşmasına neden olmaktadır. Ortamda (canlı için hiçbir etkisi olmayan) bir aerosol bulunması halinde; kükürtdioksit, aerosol ile birlikte daha fazla zarar verebilmektedir. Aerosol kükürtdioksiti adsorbe ederek solunum sistemine taşımaktadır. Daha sonra adsorbe olmuş kükürtdioksit daha zararlı bir madde olan sülfürik aside dönüşmektedir. Fabrikalarda çalışan işçilerin daha sağlıklı ve kaliteli yaşam sürdürebilmeleri ve iş performanslarının da korunabilmesi, buradaki kükürt dioksit gazlarının sebep olduğu zararların bilinerek bununla ilgili gereken tedbirlerin alınması gerekmektedir. Bu bilincin oluşturulması amacıyla bu tarz araştırmalar önem arzetmektedir. Daha önce yapılan çalışmalar
Ulaş UĞUZ ( 2007), Karabük Demir Çelik İşletmeleri (KARDEMİR)’in çevrede oluşturduğu ağır metal birikimini, biyomonitör olan karayosunları (mosses) üzerinden yaptığı araştırmasında incelemiştir. KARDEMİR çevresindeki 19 örneklem istasyonuna ıslak ve kuru birikimi ölçmek amacıyla karayosunu çantaları yerleştirmişler. Çantalar içerisindeki Hypnum cupressiforme örneklerine yaş yakma metodu uygulanıp, çalışma süresi içerisindeki atmosferik ağır metal birikim değerleri ICPMS (Endüktif Eşleşmiş Plazma Kütle Spektrometresi) ile ölçülmüştür. Çalışma bölgesinde görülen yüksek değerler bize Karabük ilinin belirgin bir demir kirliliği altında olduğunu göstermektedir. Problem ve alt problemler Problem: Kardemir fabrikası bacalarından çıkan kükürt dioksit gazının çalışan işçilerde solunum yolları hastalıklarına etkisi. Alt Problemler: 1.KARDEMİR’de çalışan işçiler SO2 gibi zararlı gazların etkisiyle sağlıklı ve kaliteli yaşam sürdürememektedirler. 2. KARDEMİR’de gazların etkisiyle rahatsızlanan işçilerin iş verimi düşmektedir. 3. KARDEMİR’de rahatsızlanarak işe devamı aksatan işçilerin iş yükünü üstlenen diğer işçilerin çalışma şartlarının ağırlaşmaktadır. Hipotezler ve formülle gösterimi: Kardemir fabrikası bacalarından çıkan kükürt dioksit gazı çalışan işçilerde solunum yolları hastalıklarını artırmaktadır. Tanımlar: Hava kirliliği; canlıların sağlığını olumsuz yönde etkileyen ve/veya maddi zararlar meydana getiren havadaki yabancı maddelerin, normalin üzerindeki miktar ve yoğunluğa ulaşmasıdır. (C Şahin - Coğrafya Araştırmaları, 1984) Solunum Sistemi; vücudun yaşamsal etkinliklerini yürütebilmek için gerekli enerjinin sağlanması gerekir. Vücuda alınan besinler, sindirim sonucu kana geçer. Hücrelerde bu besinlerin oksijenle yakılmasına solunum, solunumda görev alan organların oluşturduğu sisteme de Solunum Sistemi denir. (M Çetin - Akciğer Arşivi, 2000) Sayıltı ve sınırlılıklar:
Sayıltı:
Araştırmada işçilerde oluşan sağlık problemlerinin tek kaynağı Kardemir bacalarından çıkan SO2 gazları olarak kabul edilmiştir. Sınırlılık: Araştırmamızda sadece işçiler baz alınmıştır. Fabrika çevresinde yaşayan şehir halkı, ve fabrika içerisindeki memurlarla ilgili veriler göz önüne alınmamıştır. Araştırmada 2012 Karabük Hava Kirliliği Araştırması Raporları baz alınmış. Son çıkan raporlara ulaşılamamıştır. Yöntem: Temel Araştırma Araştırma deseni: Tarama araştırması Veri toplama araçları: Karabük hava kirliliği araştırma raporları, İl Sağlık Müdürlüğü Verileri Verilerin analizi
|
: Hava Kalitesi İndeksi |
SO2 1 saatlik ortalama[μg/m³] |
|
1 (Çok İyi) |
0 -50 |
|
2 (İyi) |
51-199 |
|
3 (Yeterli) |
200-399 |
|
4 (Orta) |
400-899 |
|
5 (Kötü) |
900-1499 |
|
6 (Çok Kötü) |
>1500 |
|
Tarih |
SO2 (μg/m³) |
|
OCAK.2012 |
37 |
|
ŞUBAT.2012 |
47 |
|
MART.2012 |
184 |
|
NİSAN.2012 |
404 |
|
MAYIS.2012 |
457 |
|
HAZİRAN.2012 |
216 |
|
TEMMUZ.2012 |
265 |
|
AĞUSTOS.2012 |
331 |
|
EYLÜL.2012 |
159 |
|
EKİM.2012 |
100 |
|
KASIM.2012 |
81 |
|
ARALIK.2012 |
72 |
|
Tarih |
Solunum yolu rahatsızlıkları teşhisi konulan fabrika çalışanları sayısı |
|
OCAK.2012 |
128 |
|
ŞUBAT.2012 |
117 |
|
MART.2012 |
96 |
|
NİSAN.2012 |
78 |
|
MAYIS.2012 |
85 |
|
HAZİRAN.2012 |
50 |
|
TEMMUZ.2012 |
75 |
|
AĞUSTOS.2012 |
83 |
|
EYLÜL.2012 |
65 |
|
EKİM.2012 |
68 |
|
KASIM.2012 |
89 |
|
ARALIK.2012 |
112 |
|
ORTALAMA |
87 |
|
TOPLAM ÇALIŞAN SAYISI |
4200 |
|
% LİK ORANI |
2,07 |
|
SO2 gaz salınımını (μg/m3) |
SO2 gaz salınımının sebep olduğu sonuçlar |
|
700 |
(Duman-is 750 μg/m3), 24 saat, hastalık artması ve ölüm |
|
600 |
(Duman-is 300 μg/m3), 24 saat, akciğer hastalığı |
|
500 |
Görüş uzaklığının azalması (% 50) |
|
400 |
Solunum hastalıklarının artması |
İşlem (prosedür): Karabük Hava Kirliliği Araştırması Raporlarından alınan verilere göre fabrikanın oluşturduğu kirlilik tespit edildi. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Hava kalitesi İzleme İstasyonları verilerinden hava kalitesi indekslerinin 1 saatlik ortalama değerleri tespit edildi. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Hava kalitesi İzleme İstasyonları verilerinden 2012 yılına ait aylık ortalama SO2 verileri tespit edildi. Oluşan kirlilikteki SO2 gazına maruz kalma miktarına göre solunum sisteminde oluşacak rahatsızlıklar incelendi. Karabük İl Sağlık verilerinden ve KARDEMİR ‘de hasta işçileri hastaneye sevk eden sistemin kayıtları alınarak solunum sistemi rahatsızlıklarına sahip işçi sayısı belirlenmiştir. Araştırmanın geçerlilik ve güvenilirliği ile ilgili önlemler: Veriler resmi kayıtlardan alınmış olup, 2012 yılındaki durumu ortaya koymaktadır. Beklenen sonuçlar ve öneriler: KARDEMİR bacalarından salınan SO2 gaz salınımını azaltmanın başlıca çözümü daha kuvvetli filtreler kullanmaktır. KARDEMİR’de bir program dahilinde doğal gaz kullanımının yaygınlaştırılmalıdır. Aksi halde diğer bütün çözümler hava kirliliğinin sadece artma eğilimini yavaşlatacaktır. Hazırlanacak uzun vadeli bir plan ile çevreyi kirletmeyen alternatif sürdürülebilir enerji kaynakları oluşturulmalıdır. Devletin hava kirliliğini azaltmak ve halkın sağlığını korumak için vermesi gereken desteğin miktarı,gelecekte hava kirliliğinden dolayı doğan iş kaybı, tedavi ve ödeyeceği tazminatlar göz önüne alındığında çok küçük kalacaktır.
56 KARABÜK’TE HAVA KİRLİLİĞİ VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Yeni açılacak yerleşim alanları içerisindeki yeşil alanlar arttırılmalı, bitki örtüsü kaybolmuş bölgelerde ağaçlandırma, çimlendirme çalışmalarına hız verilmelidir. Bölgedeki hava kirliliğini önlemede devlet politikası geliştirilmelidir. Hava kirliliğinin yoğun olduğu veya hakim rüzgar yönüne göre yerleşim yerlerini etkileme ihtimali olan bölgelere kesinlikle yeni emisyonlara neden olacak tesis kurulmasına müsaade edilmemelidir. Karabük ormanları ile de tanınan bir şehir olmasına rağmen, kirliliğin olduğu bölgedeki orman örtüsü gün geçtikçe azalmaktadır. Bu durumun tersine dönmesini sağlayıcı önlemler bir an önce alınmalı kirliliğin yoğun olduğu bölgelerde ağaçlandırmaya daha fazla önem verilmelidir. İşçilerin zararlı gaz emisyonuna karşı eğitim çalışmalarıyla bilinçlendirilerek alınacak önlemlere uymaları kesin kurallarla takip edilmelidir.
Kaynaklar:
Müezzinoğlu A., “Hava Kirliliğinin ve Kontrolunun Esasları”, Dokuzeylül Üniversitesi Yayınları,İzmir, 1987.
Ulaş UĞUZ. (2007). Karabük Demir-Çelik İşletmeleri (Kardemir)’ in Çevrede Oluşturduğu Ağır Metal Birikiminin Biyomonitör Olan Karayosunları (Mosses) Üzerinden araştırılması. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi
Karabük Hava Kirliliği Araştırması 2012 Gelişim Raporu, Temmuz 2000, Karabük.
Borat O., ‘Hava Kirlenmesi ve Kontrol Tekniği’’, Sınai Eğitim ve Geliştirme Merkezi Genel
Kadı İ., Demirci İ., Borat O., ‘Karabük’te Emisyon Kaynakları ve Hava Kirliliğine Etkisi’’ 6.
Mayer, H., (1999). Air pollution in cities. Atmospheric Environment 33, 4029–4037.
Karabük Hava Kirliliği Araştırması 2012 Raporu, Rapor No: 1012-1, Karabük, 2012.
Karabük Hava Kirlilik Haritasının hazırlanması projesi. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Araştırma Fonu. Karabük Teknik Eğitim Fakültesi 1997.
HİKMET SİVRİ
Genel Başkan
TÜMBEYDER
TÜM BAĞ KUR EMEKLİLERİ YARDIMLAŞMA VE DAYANIŞMA DERNEĞİ
Anasayfa
